هر چیزی که راجب سدیم کلرید باید بدانید!

کلرید سدیم چیست؟

کلرید سدیم، با فرمول شیمیایی NaCl، یک ترکیب یونی است که از یون‌های سدیم و کلر با نسبت مساوی تشکیل شده است. این ماده که معمولاً به عنوان نمک شناخته می‌شود، عمده‌ترین نمک موجود در آب دریا است و علت شوری آن به شمار می‌رود. همچنین، در مایع خارج سلولی بسیاری از موجودات چند سلولی یافت می‌شود.

 

سدیم کلرید چه نوع ترکیبی است؟ 

کلرید سدیم یک ترکیب یونی است که به صورت جامد بلوری سفید رنگ و با طعم شوری یافت می‌شود و در فرآیندهای صنعتی مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سدیم کلرید در آب حل می‌شود و به عنوان یک الکترولیت در بدن عمل می‌کند و توانایی تنظیم آب بدن را دارد. به همین دلیل، برای جبران کمبود سدیم ناشی از تعریق زیاد و کاهش آب بدن، از نمک سدیم کلرید استفاده می‌کنند. این نمک در صنایع مختلفی مانند صنایع غذایی، دارویی، نساجی و غیره کاربرد دارد. قابل ذکر است که یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سدیم کلرید، خاصیت یخ‌زدایی و ضد یخ‌زدگی این ترکیب نمکی است.

روش تولید سدیم کلرید

سدیم کلرید را می‌توان از معادن سنگ نمک استخراج کرد، اما همچنین از آب دریا و دریاچه‌های آب شور نیز به دست می‌آید.

فرآیند تولید سدیم کلرید از واکنش بین فلز سدیم و گاز کلر انجام می‌شود. در این فرآیند، اتم سدیم یک الکترون خود را به اتم کلر منتقل می‌کند تا هر دو به آرایش هشت‌تایی برسند. این واکنش با ایجاد حرارت و نور همراه است.

کاربرد سدیم کلرید

سدیم کلرید در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. در زیر به شرح هر کدام از این کاربردها پرداخته شده است:

نرم‌کننده‌های آب

آب‌های سخت حاوی املاح کلسیم و منیزیم هستند که باعث اختلال در عملکرد صابون و ایجاد رسوبات معدنی در لوازم خانگی، صنعتی و لوله‌ها می‌شوند. دستگاه‌های تصفیه آب، از رزین‌های تبادل یونی برای حذف این املاح استفاده می‌کنند و کلرید سدیم در تولید، احیا و بازسازی این رزین‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند.

صنایع نفت و گاز و حفاری

سدیم کلرید در صنایع نفت و گاز به عنوان یک سیال برای حفاری چاه‌های نفت استفاده می‌شود. نمک سدیم کلرید برای افزایش دانسیته سیال حفاری به منظور غلبه بر فشارهای زیاد گاز پایین چاه کاربرد دارد. همچنین، هنگام برخورد مته به سازند نمکی، نمک به مایع حفاری اضافه می‌شود تا محلول اشباع شده و انحلال در لایه نمک به حداقل برسد.

صنایع کاغذسازی

سدیم کلرید در صنعت خمیر و کاغذ به عنوان سفیدکننده خمیر چوب استفاده می‌شود. این ترکیب برای تولید سدیم کلرات به کار می‌رود که همراه با اسید سولفوریک و آب، دی‌اکسید کلر ایجاد می‌کند که به عنوان سفیدکننده مبتنی بر اکسیژن استفاده می‌شود.

یخ‌زدایی جاده‌ها

یکی از مهم‌ترین کاربردهای سدیم کلرید، یخ‌زدایی و ضد یخ‌زدگی جاده‌ها است. این نمک در سطل‌های شن و توسط خودروهای سرویس زمستانی پخش می‌شود. هنگام پیش‌بینی بارش برف، جاده‌ها با آب نمک بهینه می‌شوند تا از اتصال برف و یخ با سطح جاده جلوگیری شده و از مصرف نمک بیش از حد پس از بارش برف و صرف وقت و هزینه زیاد نیز جلوگیری شود. به سدیم کلرید، ترکیبی همچون فروسیانید سدیم به عنوان عامل ضد انباشتگی اضافه می‌شود تا سنگ نمک از وسایل نقلیه به راحتی خارج شود.

آتش‌نشانی

کلرید سدیم به عنوان عامل خاموش‌کننده اصلی در کپسول‌های آتش‌نشانی کلاس D استفاده می‌شود. این کپسول‌ها برای آتش‌سوزی فلزات قابل احتراق مانند آلیاژهای منیزیم، پتاسیم و سدیم به کار می‌روند. عملکرد سدیم کلرید در اطفا حریق به این گونه است که هنگامی که نمک بر روی آتش قرار می‌گیرد، گرما را جذب کرده و پوسته‌ای بدون اکسیژن ایجاد می‌کند تا آتش خاموش شود.

صنایع داروسازی

سرم نرمال سالین حاوی سدیم کلرید به عنوان یکی از محلول‌های اولیه برای درمان داخل وریدی استفاده می‌شود. همچنین، برای تولید اسپری بینی از محلول نمکی استفاده می‌شود.

صنایع غذایی

سدیم کلرید به عنوان چاشنی، طعم‌دهنده و ماده نگهدارنده در صنایع غذایی کاربرد دارد. این نمک به عنوان خشک‌کننده‌ای ارزان و ایمن، نگهدارنده مواد غذایی و افزایش‌دهنده طعم استفاده می‌شود. در تهیه محصولات گوشتی، کنسروها، لبنیات و فرآورده‌های آرد و غلات کاربرد دارد.

سایر کاربردهای صنعتی

سدیم کلرید در فرآیندهای صنعتی متعددی استفاده می‌شود که شامل موارد زیر است:

• یخ‌زدایی معابر در شرایط آب و هوایی یخبندان
• تولید مواد شیمیایی مانند کربنات سدیم و کلرید کلسیم
• صنایع کلر آلکانی برای تولید کلر و هیدروکسید سدیم
• افزایش عمل‌آوری بتن در روکش‌های سیمانی
• جداسازی آلاینده‌های آلی در صنایع نساجی و رنگرزی
• پردازش فلزاتی همچون آلومینیوم، بریلیم، مس، فولاد و وانادیم
• دباغی پوست حیوانات برای جلوگیری از فعالیت میکروبی
• تهیه انواع مختلف لاستیک در صنایع لاستیک‌سازی
• ایمن‌سازی خاک و ایجاد بستر مستحکم در صنعت راه و جاده
• عامل ایجاد کننده استفراغ در دامپزشکی
• استفاده در شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها مانند شامپو و خمیردندان
• کاربردهای نوری به دلیل قابلیت عبور نور مادون قرمز از بلورهای بدون نقص آن

refrence: Sodium Chloride